اصفهان در دوره مرداویج زیاری

اصفهان تا ابتدای قرن چهارم هجری در تحت سلطه خلفا باقی بود. در سال 319 هجری مرداویچ یا (مرداویز) پسر زیار که تابع حکمرانان علوی مازندران بوده و بعد علم طغیان برافراشته و خود را مستقل خوانده بود فرمانروای ری گردید و پس از زد وخوردهایی که با ماکان کاکی سردار دیلمی نمود طبرستان را ضمیمه قلمرو خود کرد و سه پسر بویه ماهیگیر به نام علی و حسن و احمد که در لشگر ماکان خدمت می‌کردند از این زمان به خدمت مرداویچ درآمدند. مرداویچ حکومت کرج را به علی داد و در همان سال یعنی 319 هجری جبال را فتح نمود بنابراین اصفهان نیز از ایالات جبال بود ضمیمه قلمرو او گردید خلیفه عباسی‌المقتدر حکومت وی را بر نواحی فتح شده به این شرط پذیرفت که مرداویچ اصفهان را تخلیه نماید ولی کمی بعد خلیقه به قتل رسید و مرداویچ اصفهان را در قلمرو خویش نگاهداشت.در سال 322 هجری خلیفه عباسی‌القاهر‌باله مرداویچ را به شرط اینکه اصفهان را ترک گوید بر سر کار خویش باقی گذاشت و مرداویج امر خلیفه را اطاعت نموده به برادرش (وشمگیر) حاکم اصفهان فرمان داد شهر را به فرستاده خلیفه واگذارد لکن در همین ایام القاهرباله از خلافت افتاد و مرداویچ بار دیگر اصفهان را در قلمرو خود نگاهداشت.مرداویچ قصد داشت ایران را از استیلای تازیان پاک کند و دوباره دستگاه شاهنشاهی ساسانیان را به جای خلافت خلفای بغداد در کنار دجله بگسترد. شکوه و هیبت او را، در دوره‌های اسلامی هیچیک از کشورگشایان ایران نداشتن