محله بیدآباد از محلات بسیار مهّم و معروف تاریخی است که در شمال زاینده‌رود واقع شده است. در قرن چهارم هجری محله بیدآباد خارج از دروازه‌های شهر بوده و در داخل حصار شهر قرار داشته است همین عظمت اهمّیت سبب شد تا رجال آن روزگار مانند "علیقلی‌آقا" مبادرت به احداث بناهای عام‌المنفعه‌ای بنماید در دروه‌های بعدی هم از موقعیت مهمی برخوردار بود.از این محله دانشمندان و علما و محدثان و بزرگانی چون ابوعبدالله بن اسحاق بن ماقه بیدآبادی .زاهد و محدث مشهور قرن پنجم- ابومحمّد جابربن‌منصور بن‌محمدبن صالح بیدآبادی محدث نامدار و مشهور قرن پنجم و آقا محمّدبن ملامحّمد رفیع بیگلدنی بیدآبادی که از حکما و افاضل سیر و سلوک بود که در سال 1197 هـ . ق در اصفهان درگذشت. به دلیل نزدیکی محله بیدآباد با چهارباغ عبّاسی و محلات بزرگی چون عبّاس‌آباد،درب‌کوشک، دردشت بعد از صفویه هم از موقعیت ممتازی برخوردار بوده است و بناها و آثار بسیاری را داراست. مجموعه علیقلی‌آقا که شامل مسجد، حمام، بازارچه چهارسوق، کاروانسرا، جوی بابا حسن، بقعه شیخ ابومسعود رازی،بازارچه بیدآباد، خانه بخردی و ...
علیقلی‌آقا از خواجگان معروف و نیکوکار اواخر دوره صفویه است که در زمان سلطنت شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی زندگی می‌کرده است. علیقلی‌آقا همراه برادرش خسروآقا آثار قابل توجهی از خود به یادگار گذاشته‌اند.
این مسجد دارای صحن کوچک و شبستان زیبایی است که اطراف آن با کاشیهایی از نوع گره تزئین نشده است. کتیبه سر در مسجد با خط ثلث قهوه‌ای رنگ برجسته به سنگ مرمر حاوی عباراتی به زبان عربی است و در پایان کتیبه نام "علیقلی‌آقا" و خطاط کتیبه "علی‌نقی امامی" خوشنویس نامدار عصر صفوی و تاریخ1122 هـ.ق آمده است. سر در شبستان مسجد نیز کتیبه زیبایی دارد که به خط نستعلیق سینه بر زمینه کاشی لاجوردی رنگ است که تاریخ1297 هجری را دارد که حاکی از این است که شخصی به نام قاضی‌ابوالقاسم این شبستان را بنا کرده و اشعار آن را یحیی نام سروده و خط آن را عبدالجواد نوشته و معمار آن نیز شخصی به نام "محْمد اسماعیل" بوده است. مسجد علیقلی‌آقا به شماره دویست و بیست و پنج
در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .این مسجد دارای یک درب چوبی منبت شده و در ورودی آن سنگ آب زیبایی بانقوش حجاری و هماهنگ شده با نقوش دیگر می‌باشد. دارای یک صحن کوچک و شبستان زیبا که اطراف آن با کاشیهای از نوه ....
حمام علیقلی‌آقا روبروی مسجد علیقلی‌آقا می‌باشد. این حمام دارای ویژگیهای خاص، که دوقلو است "حمام مردانه و زنانه" که هر کدام دارای قسمتهای مختلفی از جمه هستی ورودی سربینه، گرمخانه، خزینه، چهار حوض، شاه نشین و ... است که دارای تزئینات نقاشی و کاشیکاریهای زیبا می‌باشد و از بهترین حمامهای اصفهان بوده که اکثر محققین از آن نام برده‌اند.این حمام در سال 1112 هـ.ق ساخته شده و به شماره 226 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و هم اکنون با همت سازمان نوسازی و بهسازی مرمت شده و قسمت سربنیه حمام مردانه به عنوان یک موزه مردم شناسی تجهیز شده است .
بازارچه و چهار سوق علی قلی آقا
علیقلی‌آقا در بازارچه عمود بر یکدیگر ساخت که چهارسوی بسیار زیبایی را در این مجموعه شکل داد که از چهارسوهای قابل توجه در این شهر می باشد و بسیاری از پژوهشگران از آن بازدید کرده و درباره‌ی آن مطلب نوشته‌اند این بازارچه به این دلیل زده شده که حاصله از آن خرج نگاهداری مسجد باشد.
در حال حاضر این کاروانسرا مخروبه است و هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شود ولی مرجوم جناب در کتاب "الاصفهان" می‌نویسد کاروانسرای علیقلی‌آقا 40 متر طول و 22 متر عرض دارد .
جوی باباحسن شاخه‌ای از نهر فدن است که از جلو حمام و مسجد علیقلی‌آقا می‌گذرد. مرحوم حاج‌میرزا حسن‌خان جابری‌انصاری در کتاب تاریخ اصفهان می‌نویسد:"نهر باباحسن که شعبه‌ای از مادی فدن است، میان مسجد و حمام می گذرد.دکتر لطف‌اله هنرفر در مورد وجه تسمیه این نهر "باباحسن" هنگام معرفی مدرسه باباقاسم در پاورقی به این نکته اشاره می‌کند، که در فاصله سالها 700 تا 900هجری عده‌ای از دراویش و متصوفه در اصفهان زندگی می‌کرده‌اند که عنوان بابا داشته‌اند و بعد از معرفی چند عارف به بابا حسن در محله بید آباد اشاره می کند.
این خانه معروف به خانه "حاج‌رسولیها" است. امّا پس از آن که آخرین مالک خانه نام خانوادگی خود را به بخردی تغییر داد این خانه نیز به این نام مشهور شد. به طوری که امروز به هر دو این نامها شناخته می‌شود. ساختمان این خانه در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار شروع می‌شود و قسمتهایی از آن در دوران سلطنت او به پایان می‌رسد امّا قسمتهای دیگر مثل زیرزمین شمالی نا تمام می ماند.این خانه در اصل دو حیاط داشته که تالار در وسط این دو حیاط بوده و مشرف به حیاطهای بوده است از ظاهر بنا چنین استنباط می‌شود که جبهه شمالی آن حیاط خلوت و قسمت جنوبی اندرون بوده است. خانه بخردی تزئینات خاص اواخر دوران قاجار را دارد و بدنه حیاط با گچبری و نقاشی تزئین شده است.
خانه بخردی در مالکیت سازمان میراث فرهنگی است و در فهرست بناهای تاریخی ایران ثبت شده است و در حال حاضر در دست مرمت می باشد.
شیخ ابومسعود احمدبن فرات رازی یکی از دانشمندان و محدثین بزرگ قرن سوّم هجری است که در محلی که امروز "بقعه مسعودیه" نامیده می‌شود به هدایت و ارشاد مردم می‌پرداخته است، که در آن روزگار به محله شیخ ابومسعود و خانقاه شیخ ابومسعود هم مشهور بوده است و مورخینی که از قرن چهارم هجری به بعد درباره اصفهان مطالبی نوشته‌اند آن را شامل مجموعه‌ای وسیع مرکب از خانقاه و بازار و چهارسو و حمام و باغ نوشته‌اند. از این مجموعه مشهور امروز سردر قابل توجهی بر جای مانده است. بر بالای این سردر کتیبه زیبایی به خط ثلث با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوردی نوشته شده است .در پایان این کتیبه تاریخ 895 هـ .ق و نام یعقوب بهادرخان (سلطان یعقوب تویونلو) و کاتب آن (کمال‌بن شهاب الکاتب الیزوی) آمده است. بقعه شیخ ابومسعود به شماره 219 به ثبت آثار تاریخی رسیده است
سلام دوست عزیز وبلاگ جالبی داری امیدوارم موفق بشی.
اگر مایلی تبادل لینک کنیم؟
درود بر شما
ممنون از لطف شما به وبلاگ اصفهان.
علیرغم اینکه وبلاگ اصفهان یک وبلاگ تخصصی اصفهان شناسیست ولی واقعا حیفم اومد لینک وبلاگ شما را توی جعبه لینکهای وبلاگ قرار ندم.
امید وارم موفق باشید.