زنده رود

لب زنده رود و نسیم بهار
رخ دلستان و می خوشگوار
چنان بیخ انده ز دل بَر کَنَد
که بیخ ستم، خنجر شهریار

سواحل زاینده رود در اصفهان از صدها سال پیش محل گذران اوقات فراغت مردم بوده است. وجود این رودخانه همچنین پیدایش و آفرینش آثار هنری متعدد و گوناگون در مسیر خود را به همراه داشته است.

نه تنها ساختمان های با شکوه در کنار زاینده رود و پل های قدیمی روی آن از دورۀ ساسانیان تا عصر حاضر به سبب وجود این رودخانه ساخته شده اند، بلکه گردهمایی های مردمی، جشن ها و اعیاد باستانی مانند نوروز، سیزده بدر، جشن گل سرخ و جشن آب پاشان نیز از زمان های قدیم همواره در کنار این رود برپا می شده است. امروزه نیز سواحل زاینده رود در اوقات فراغت به صحنۀ ارائۀ هنر موسیقی و آواز مردمی اهالی اصفهان تبدیل شده است.

اگر چه برای شهرنشین های اصفهان زاینده رود سرچشمۀ احساس و الهام است، در اطراف شهر، این رودخانه از کوههای بختیاری تا کویر شرق اصفهان در مسیر خود زندگی بخش گیاهان و حیوانات نیز بوده است تا این که پس از پیمودن حدود ٤٠٠ کیلومتر حیات خود را در بقایای تالابی به نام "گاوخونی" در خشک زار شرق اصفهان پایان بخشد.

سرنوشت تلخ زاینده رود به اساطیر باستانی مانند داستان هستی بخشی ققنوس و باورهای عرفانی رایج که نیستی خود را با رسیدن به مراد مدلل می کند، شباهت دارد و شاید به همین علت است که مردمان ساکن در مسیر این رودخانه، نیستی آن را نمی پذیرند و بر این باورند که این آب زندگی زا در دور دستهای کویر دوباره به خدمت دیگر انسان ها و موجودات زنده می پردازد.

زاینده رود را می توان از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، شاهرگ حیاتی شهر اصفهان، بلکه استان اصفهان نامید. گفته می شود چند سال پیش زمانی که به سبب کمبود باران، آب زاینده رود پیش از رسیدن به شهر تمام می شد، برخی از اهالی در سوگ آن می گریستند و به فکر مهاجرت از شهر افتاده بودند تا این که شهر بار دیگر به آب زاینده رود زنده شد.

طول این رود با پیچ و خم هایش از ٣٦٠ تا ٤٢٠ کیلومتر و در مسیرمستقیم ١٧٠ کیلومتر است. عرض رودخانه در ابتدا حدود ١٠ تا ٢٠ متر است که با پیشروی به طرف شهر اصفهان افزایش می یابد.

در طول مسیر زاینده رود که به زنده رود نیز مشهور است پل های زیادی وجود دارد که از زمان ساسانیان به بعد و بخصوص در زمان صفویه ساخته شده است. از میان این پل ها، پل مارنان، سی و سه پل، پل خواجو، پل جویی (چوبی) و پل شهرستان در دل شهر اصفهان قرار گرفته اند.

قدیمى ترین پل زاینده رود، پل شهرستان است که در زمان ساسانیان ساخته شده و در زمان سلجوقیان تعمیر شده است. این پل در چهار کیلومتری شرق اصفهان در کنار روستای قدیمی جی قرار گرفته است. پل ورزنه در نزدیکی تالاب گاوخونی نیز آخرین پل بزرگ برروی این رود جوشنده است.

کرانه های این رود به ویژه در مسیر عبور از شهر اصفهان، محدودۀ پل زمان خان در حدود مرز اصفهان و چهار محال و بختیاری و پشت سد زاینده رود از تفرجگاه های مهم منطقه محسوب می شود. هزاران تن از اهالی شهرهای مجاور در فصل ها و ماه های مساعد سال برای گذراندن اوقات فراغت بخصوص در روزهای تعطیل از آن بهره مند می شوند.

کمبود آب در منطقۀ اصفهان که در گذشته موجب اختلاف اهالی بر سر "حق آب" بوده موجب پیدایش شیوه های مختلفی برای استفاده از این آب در کشاورزی یا برای استفادۀ شخصی شده است.

شیخ بهایی متفکر و دانشمند زمان صفویه برای حل این معضل در منطقۀ شهر اصفهان طرح ایجاد نهرهایی را داد که به نام "مادی" شناخته می شوند. براساس این طرح آب رودخانه در روزها و ساعات خاصی در این نهرها هدایت و از طریق آن به مصرف افراد می رسیده است. امروز زاینده رود آب آشامیدنی شهر یزد را نیز تامین می کند.

افزایش آب زاینده رود همواره آرزوی مردم ساکن در مسیر آن بوده است. آین آرزو که بنا به روایت ها از زمان ساسانیان وجود داشته و تحقق آن با وجود کوشش ها در زمان صفویه ممکن نشد، سرانجام در زمان رضا شاه (١٣٢٧) با ایجاد تونل کوهرنگ که مسیر چشمه های پر آبی را که به سمت خوزستان سرازیر می شدند به سمت شرق هدایت می کند، تحقق یافت. در سال های اخیر ایجاد تونل سوم کوهرنگ نیز در دست احداث بوده است.

خلیل ملکی، نوازندۀ نی و کارشناس تاریخ و فرهنگ اصفهان، که دوران کودکی خود را در کرانه های زاینده رود در منطقه فلاورجان گذرانده است در گفتگویی اهمیت زاینده رود را در حیات اجتماعی و فرهنگی شهر اصفهان بیان می کند.

جهت شنیدن صدای او لطفا بر روی تصویر کلیک نمایید:



منبع : جدید آنلاین

طنز

پیش از من و تو لیل و نهاری بوده است       ایران همه خوش به اصفهانی بوده است 

***

بر چهره گل نسیم نوروز خوش است          سوهان و گز و چایی لب سوز خوش است  

*** 

بر چرخ فلک هیچ کسی چیر نشد                         از خوردن آجیل کسی سیر نشد  

***

هر خشت که بر کنگره ایوانی است                         اول گز اصفهان گز کرمانی است  

***

دارنده چو ترکیب طبایع آراست                             بر نرخ گز افزود و از آن هیچ نکاست

اعتراض به گذر مترو از چارباغ

اعتراض به عبور مترو از زیر "چهارباغ عباسی" و "سی و سه پل" اصفهان

سخنان غیر مسئولانه کار به دستان در شورای شهر و میراث فرهنگی اصفهان در خصوص گذر مترو از زیر خیابان چهاباغ اصفهان و بی توجهی به خطراتی که بافت تاریخی اصفهان به ویژه میدان نقش جهان ، سی و سه پل و خیابان چهارباغ را که در محور تاریخی اصفهان قرار دارند، تهدید می کند با موج گسترده ای از مخالفت و اعتراض شهروندان اصفهانی و هموطنان دوستدار میراث فرهنگی در همه جای جهان همراه بوده است. در همین مورد گروهی از ایران دوستان با انتشار یک بیانیه اعتراضیخواستار عبور نکردن مترو از زیر چهارباغ عباسی و استفاده از نظرات کارشناسان دلسوز و حفظ حریم لازم برای عبور مترو از حاشیه سی و سه پل و میدان نقش جهان شده اند. هموطنان می توانند برای امضا این بیانیه به اینجا مراجعه نمایند. متن این بیانیه اعتراضی به این شرح است:

هوطنان گرامی ، ایرانیان پاک نهاد و وطن دوست :اصفهان ، شهر زیبای ایران است که آثار تاریخی ، هنری و فرهنگی آن همواره مورد تحسین فرهنگ دوستان و گردشگران خارجی و ایرانی قرار گرفته است . "چهارباغ عباسی " به همراه بناهای تاریخی آن ، "سی و سه پل" و "میدان نقش جهان" از بناهای بی نظیر و کم نظیر اصفهان هستند که میراث جهانی محسوب می شوند و بخشی از فرهنگ و تاریخ کشور بزرگ ایران هستند.

متاسفانه علیرغم الزام قانون بر عبور نکردن مترو اصفهان از چهار باغ عباسی ، صحبتهای اخیر رئیس شورای شهر اصفهان در کنار صحبتهای ضد و نقیض مسئولان سازمان میراث فرهنگی و همچنین وجود شایعاتی مبنی بر آغاز حفر تونل در زیر چهارباغ عباسی موج عظیمی از نگرانی را در بین دوستداران فرهنگ و تاریخ ایران بوجود آورده است .

بر اساس اظهارات قاطعانه ، مستدل و مستند کارشناسان خبره و مستقل، حفر تونل از زیر چهارباغ عباسی در کنار لرزش های ایجاد شده ناشی از حرکت قطار شهری باعث تخریب و نابودی بناهای تاریخی این خیابان که دارای ارزش فرهنگی ، مذهبی و علمی است می شود .

ادامه بی توجهی به وضعیت مسیر قطار شهری اصفهان و برخوردهای غیر کارشناسانه می تواند در آینده علاوه بر تخریب محور تاریخی چهارباغ عباسی ، سی و سه پل و حتی "میدان نقش جهان" را با خطرات جدی و غیر قابل جبران مواجه کند و چه کسی است که نداند اصفهان بدون چهارباغ ، سی و سه پل ، مدرسه چهارباغ و "نقش جهان" دیگر اصفهان نیست و ایران بی اصفهان بی معناست.

ما بطور جدی خواهان عبور نکردن مترو از زیر چهارباغ عباسی ، استفاده از نظرات کارشناسان دلسوز و حفظ حریم لازم برای عبور مترو از حاشیه سی و سه پل و میدان نقش جهان هستیم و از مسئولان مرتبط انتظار داریم که به قانون و منافع ملی ملزم بوده و با متخلفان برخورد قاطعانه صورت گیرد.  

جمعی از ایران دوستان.

استاد مرتضی رزّاقی - نقاش آبرنگ

 

استاد مرتضی رزّاقی

نقاش آبرنگ

 تولد سال ۱۳۱۵ ه.ش در شهر اصفهان

ساکن اصفهان

فارغ التحصیل هنرهای زیبا

مدرس دبیرستانها، مدارس عالی، تربیت معلم،دانشگاه

بازنشسته و مشغول به فعالیتهای هنری

 

 

 

 

 

 

 

با عرض پوزش از کیفیت پایین عکسها

که اینکار برای جلوگیری از هر گونه

 سو استفاده احتمالی انجام گرفته است.

 

 

 

علاقمندان می تونن با بازدید از وبلاگ استاد رزاقی اطلاعات بیشتری کسب کنند

عکسهای هولستر از اصفهان

اصفهان قدیم