شیخ ابو مسعود احمد ابن فرات بن خالد ضبّی رازی
منسوب است به « ضبّ بن اُد بن طانجة بن الیاس بن مضر » پدر قبیله ای مشهور در عرب که عده زیادی ادیب فقیه و محدث از این قبیله برخاسته اند . در اینکه وی شیعه یا سنی بوده اختلاف است لکن بواسطه خدماتی که انجام داده قطعا می توان گفت که شیعه بوده است .
وی در ری متولد شد و جهت اخذ حدیث به مصر ، دمشق ، کوفه ، بغداد ، شام ، جزیرة العرب ، یمن و اصفهان مهاجرت نموده و پس از تکمیل فضایل به ری مراجعت نمود .
او از معاصرین احمد ابن حنبل بوده و نزد وی احترام زیادی داشته است .
در سفری که عازم حج بود در مدت توقف در اصفهان مشاهده کرد که مردم اصفهان دشمنی شدیدی با امام علی (ع) دارند و صبّ و لعن او را ثوابی بس بزرگ و از واجبات می دانند . تا حدی که برای رسیدن به حاجات خود مجلس ختم لعن بر علی (ع) برپا میکنند و برخی نام مقدس حضرت را بر زیر کفش های خود کنده اند تا در هنگام راه رفتن هم از ثواب این کار بهره مند شوند .
شیخ ابو مسعود با دیدن این مناظر از رفتن به سفر حج منصرف شد و به همراهان خود چنین گفت که مسئله مهمی برایش پیش آمده که از حج خانه خدا مهمتر است .
وی در اصفهان ماند و مدت چهار سال در محافل و مجالس مختلف به نقل حدیث از پیامبر(ص) درباره یکی از بزرگان مسلمین پرداخت ولی نام او را بر زبان نیاورد تا جایی که مردم اصفهان شدیدا حریص و مصر بر شنیدن نام این بزرگ مرد بودند .
سرانجام در یکی از جلسات بزرگ که عده زیادی برای شنیدن این نام جمع شده بودند ، نام این مرد بزرگ را فاش کرد .
نقل است که مردم اصفهان با شنیدن این نام بسیار منقلب و ناراحت شدند و عده ای از مردم بخاطر اعمال ناشایستی که انجام داده بودند از شدت غصه و اندوه دق کرده و مُردند .
شیخ ابو مسعود چهل و پنج سال در اصفهان ماند و به ذکر حدیث و تربیت محدثین پرداخت و در شعبان سال 258 ق وفات یافت .
قاضی ابراهیم ابن احمد خطّابی بر وی نماز خواند و محمد بن عاصم وی را غسل داد .
قبر وی در بقعه ای بزرگ در قبرستان آبخشان اصفهان قرار دارد .
به نقل از وبلاگ نقش جهان